Помалку познати зборови - Полиграматон

Помалку познати зборови


Во Силмарилионот се среќаваат доста архаични и ретко употребувани зборови кои можеби ќе им се нејасни на некои читатели. За да може секој во целост да ја разбере и да ужива во овие приказни, тука по азбучен ред се објаснати ваквите помалку познати македонски зборови.


ада - речен остров

акран - врсник, некој еднаков со некого

ал - беда, несреќа

арниса - остави, забатали

бабаитлак - јунаштво

бабалак - потекло

базд - смрдеа

баир - рид

балган - слуз, кал

балкан - височина, планина

батак - кално место

батиса - потоне

баџа - отвор на покрив од куќа, оџак

бивак - војнички логор

билјосан - опиен, замајан

битиса - заврши, пропадне

боклук - ѓубре

брлог - дувло

брод - премин преку река каде што водата е поплитка

буица - брза, надојдена вода

бујак - честак, густ дел од шума

вергија - отплата

ветроса (се ветроса) - се преплаши

ветроштина - злобен дух

вилнее - беснее

витоса - пропадне, се уништи

вододелница - граница

воздејство - влијание

врлина - стрмнина

гибел - пропаст

грамота - повелба, декрет

грвали (се грвали) - се бори

грвалица - мешаница

грохот - страшен виеж

грчав - недораснат

дваш - два пати

дервен - клисура

дијанија - суштество

дикат - мерка, внимание

дира - трага од човек или животно

дрслив - плашлив, кукавички

друшка - сопруга

дувар - ѕид

дуварџија - ѕидар

ѓол - бара, мочуриште

жилиште - живеалиште

забало - вилица

завешта - остави во наследство

завој - промена

зајави - изјави

заптиса - зароби, заплени

заштитница - задниот дел од војската

зговор - согласност, сложност

згура -  отпадок при топење руда

извида - излекува

изнедри - создаде

иктиза - потреба, нужда

иљам - пресуда

итка (се итка) - се вртка, се умилкува

јанган - голем пожар

јапија - дрвена граѓа

јужовен - (за клима) топол, пријатен 

кадеж - чад

кајдиса - нападне

калуѓерка - водна перуника

каракол - стражар

кастел - крепост, замок

кауш - затворска ќелија

каушник - затвореник

кибарен - отмен, елегантен

кланец - планински или ридски теснец

котлоса  - одби

креч - силен грч, сепнување од силна болка

крвнина - убиство

ластар - млада гранка или потомок во преносно значење

ледник - ѓердан

ламтеж - алчност

ликува - се радува

линее - венее, опаѓа

мадем - рудник

мае (се мае) - губи време

марка - гранична територија

матоса - измами

меѓник - ограда, знак со кој е обележана некоја граница

метании (прави метании) - длабоко се поклонува

момок - слуга

мостра - примерок, урнек

мртвак - мочуриште

мукает - претпазливост, внимание

мулазим - воен старешина

нагизден - украсен

надвие - победи, совлада

налет - брз напад

нарав - карактер

нарач - порака

наследие - оставина

небиднина - празнина, непостоење

ненавистен - омразен

ниет - умисла

нишанче - мал, недораснат човек

обир - кражба, пљачкосување

одважи (се одважи) - се осмели

одежда - облека, руба

оправа - облека, руба

опрли - изгоре

опсен - привидение

опточи - пораби, опкружи

очиклен - вешт

пајдоса - пропадне, се упропасти

паметник - споменик

паноплија - воен оклоп за цело тело

параса - напушти, остави

пармаклак - ограда од колци

плитак - плитко место

погибел - пропаст

пород - потомство

потслон - засолниште

претходница - предниот дел од војската

префриган - снаодлив, вешт

призив - повик

пристан - пристаниште

притули - скрие, замрачи

разгроми - потполно уништи

раздобје - епоха

размирица - безредие

раскол - раздор

ратоборен - воинствен

ргач - роб

реис - капетан на брод

речение - судбина

рива - морски брег

родоначалник - предок

русвај - хаос, мешаница

сажен - мерка за должина од околу два метра

сајдисан - почитуван, уважен

сакалма - мака

саштисан - збркан, замајан

свиток - замотана хартија со текст

селиште - населено место

сеница - шатор

сермија - стока, имот

серт - груб

сестричник - внук од сестра

сивее - пеплоса

синор - граница

слути - претчувствува

собитие - важен настан

собуди - разбуди

соѕре - виде од далеку

спрема - воена опрема, оклоп

срчовен - храбар, смел

страк - гранче за расадување

стрпна - затрепери

сузбие - запре, стави крај на нешто

счудовиден - збунет, запрепастен

тагари (се тагари) - се фали, се дуе

тараф - група луѓе кои стојат една наспроти друга

тарашка - разбарува

твар - материја

тебабија - придружба, група

теглило - агонија

телал - гласник

тепе - рид

тертип - крој, распоред

теслими, стори теслим - предаде

томбаклија - направен од месинг (томбак)

тржество - триумф

увили (се увили) - се сневесели, се растажи

упориште - засолниште

устабашија - главен мајстор

ушак - шпион

феуд - земја поседувана од феудалец

фермани - трпи, допушти

филдиш - слонова коска

фрас - голем страв

харзувал - писмено известување

хисар - крепост

чарк - запчаник, механизам

чемрее - страда, тажно копнее

џеваир - бесценет камен

џигит нов - потполно нов

шадрван - фонтана

шашарма - збрка

шепнипокров - озборувач